Vragen aan Tina Tönjes van Urlaubsland (vakantieland) Wesermarsch en Thorsten Milenz van Kulturland (cultuurland) Teufelsmoor:
Laat ons beginnen bij het begin: waar start de 444 km lange rondwandeling “Vom Teufelsmoor zum Wattenmeer” doorgaans?
Tina Tönjes: wij raden aan te vertrekken vanaf het centraal station van Bremen en de route vervolgens tegen de klok in te volgen. Door de talrijke trein- en busverbindingen langs de route en de aantrekkelijke alternatieve routes zijn ook individuele dag- of meerdaagse tochten mogelijk vanaf een ander vertrekpunt.
Thorsten, jouw passie is het Teufelsmoor. Wat is er zo bijzonder aan dit landschap?
Door de naam Teufelsmoor (duivelsmoeras) wordt de omgeving vaak geassocieerd met een kaal, griezelig landschap. Dat is ook gedeeltelijk wel waar bij winterse ochtendnevel. Als de nevel opstijgt in de vroege zon en dan ook nog eens kraanvogels door het landschap vliegen, krijg je een idee van het unieke karakter van wat ooit het grootste aaneengesloten veenlandschap was van Noordwest-Duitsland. Tegenwoordig zet men zich weer in om het landschap te beschermen. Het fijne is dat dit landschap ook bijna overal kan worden beleefd: of dat nu is bij een tochtje in een historische turfboot, met de kano, tijdens een wandeling of op de fiets. Daarnaast is er natuurlijk het levendige cultuurerfgoed van de kunstenaarskolonie Worpswede dat steeds ook verbonden is met dit landschap. Tegen de achtergrond van de kunst uit Worpswede krijgt men een heel andere kijk op het echte cultuurlandschap.
Tina, jij leidt de Touristikgemeinschaft (toeristische vereniging) Wesermarsch. Wat fascineert je aan de natuur in deze regio?
De afwisseling tussen groen en blauw is bij ons heel bijzonder. De Wesermarsch wordt aan drie kanten omgeven door water en wordt doorkruist door talrijke sluizen en grachten. Overal waar je staat, zie je blauw water. Als je je omdraait, zie je een uitgestrekt groen landschap. Het is een afwisseling tussen marsgrond, geest en veen. Ertussenin liggen een paar kleine bossen en dan zijn er weer groene vlaktes met paarden, koeien en schapen. En steeds aan de horizon: onze dijk!
Kunnen jullie zeggen waarom − naast het Teufelsmoor en de Wesermarsch − de regio Noordzee-Elbe-Weser belangrijk is? Wat is er zo bijzonder aan het Altes Land en de Waddenzee?
Tina Tönjes: het landschap is soortgelijk en toch heel afwisselend. In het Altes Land kunnen fietsliefhebbers onder het grootste aantal fruitbomen van Europa rijden. Als je in die omgeving door de fruitbloesems rijdt, word je bijna bedwelmd door de bloesemgeur. In de herfst vind je overal allerlei soorten appels. Het hele jaar door zie je hoe de natuur verandert en ons haar producten schenkt. Aan de Waddenzee is elke dag anders. Elke dag ziet de bodem met zijn kleine groeven er bij eb anders uit. Als je aan het strand in Cuxhaven staat en uitkijkt over het nationale park Waddenzee, krijg je een vermoeden van de oneindigheid van de zee. Bij een wadwandeling voel je de zeebodem onder je voeten. In het zuiden van de fietsroute door het deelstatendistrict Rotenburg ben je ver van de mars- en de geestgronden. Je rijdt door bossen en krijgt al een kleine indruk van het heidelandschap.
Eerlijk: hebben jullie twee de volledige toer al eens gefietst? Zo ja, hoe was die ervaring voor jullie?
Tina Tönjes: Wel, ik ken grote delen van de route en de regio’s heel goed, maar de volledige route heb ik nog niet gefietst. Maar wat niet is, kan nog komen!
Thorsten Milenz: Ik heb inderdaad de volledige route al twee keer gefietst − één keer als het ware als grote familie met deelnemers tussen 5 en 65 jaar. Dat was kort na de opening in 2003 en ondanks de eerste twijfels, omdat de route veel dichter bij de natuur ligt dan vergelijkbare routes, is dat verrassend goed gelukt. Ik herinner me met name nog een heel bizarre accommodatie in het Altes Land die we moesten boeken door een etappewijziging. In een heel groot gebouw op een oude hoeve hingen een paar nogal obscure historische portretten van de voorouders van ons gastgezin, waar mijn toen nog jonge neefjes erg bang voor waren. We moeten daar nog steeds erg om lachen! De tweede keer is ook al weer 5 jaar geleden en was eerder van sportieve aard. Het volledig rondfietsen van het nieuwe deel in de Wesermarsch staat nog op mijn agenda, daar ken ik alleen nog maar een deel van. Maar daar komt binnenkort verandering in.
Het wegennet is goed gemarkeerd. Zijn de routes ook geschikt voor onervaren fietsers en e-bikers?
Tina Tönjes: het is aangenaam fietsen op de route. Het is een weg die door de natuur gaat. Daarom is de weg natuurlijk niet altijd geasfalteerd, maar soms ook iets natuurlijker aangelegd. Niettemin is de berijdbaarheid gegarandeerd, ook met een e-bike. Maar ik raad aan om niet te snel te fietsen, omdat je anders de heerlijke uitzichten over het landschap mist.
De witte kievit op blauwgroene achtergrond leidt fietsers comfortabel naar hun bestemming. In hoeverre is deze elegante vogel een symbool voor de regio?
Tina Tönjes: kieviten geven de voorkeur aan een open, vlak en vochtig grasland, weiden, weilanden en overstromingsgebieden. In de omgeving tussen de Noordzee, Elbe en Weser vindt hij hier dus het allerbeste territorium. Hij houdt van de natuur en blijft trouw aan zijn regio. Dat kan ook worden gezegd van onze natuurlijke en sympathieke regio.
Thorsten Milenz: daarom heeft de natuurbeschermingsvereniging NABU − die meegewerkt heeft aan het concept en de routes − de kievit min of meer als wapendier gekozen en deze in het logo geïntegreerd. Bovendien gaat het er ook om de mensen dichter bij bedreigde natuur te brengen. Mensen waarderen alleen de dingen die ze kennen. Ik was vooral enorm blij toen ik onlangs (niet gelogen!) een vogel die op de lijst met bedreigde diersoorten stond, na vele jaren opnieuw zag langs de route. Dat was tussen Vollersode en Gnarrenburg, en meteen meerdere exemplaren.
Welke dieren kunnen fietsers nog spotten? En wat is op deze tocht interessant voor kinderen?
Tina Tönjes: een betere vraag is misschien: wat zie je niet? Tijdens de rit kom je langs paarden en wilde paarden, schapen, koeien, maar ook waterbuffels en originele Galloway-runderen. Om trekvogels zoals de kraanvogel te spotten, raden we de Vogelkieker-Bus in de het deelstatendistrict Stade aan. Aan de Waddenzee kom je wadpieren, krabben en mosselen tegen. In het veen vind je micro-organismen. Bij het wandelen kom je hazen, reeën en egels tegen. Dat alles maakt de route ook voor kinderen zo spannend. En dan zijn er nog highlights zoals het Bauernhofklassenzimmer (Boerderijklaslokaal) in Langenhausen, het Küstenschiffahrts-Museum (Kustscheepvaartmuseum) in Wischhafen, het Spielpark in Wingst, de Zoo am Meer (Zoo aan de zee), het Klimahaus in Bremerhaven en het Storchenpflegestation (Ooievaarsverzorgingsstation) in Berne.
Naast avonturen in de natuur trekken ook oude Hanzesteden, maritieme metropolen en idyllische dorpjes bezoekers. Noem beiden eens jullie persoonlijke culturele highlights. En het liefst natuurlijk verschillende...
Tina Tönjes: een milkshake in een Melkhus langs de hele route en een zonsondergang in Sehestedt.
Thorsten Milenz: bij mij is het ook een zonsondergang: die over het Hammestrand bij Neu Helgoland in het Teufelsmoor. Bovendien hou ik vooral ook van de ruwe charme van Bremen-Nord. De tentoonstellingen
in het Overbeck-Museum hebben vaak een − historisch bepaalde − relatie met mijn thuis-”werelddorp” Worpswede. Bovendien heb ik als tiener de boeken van Walter Kempowski verslonden, zoals “We hebben ‘t niet geweten”. Sommige formuleringen ken ik nu nog uit mijn hoofd. Ik ben dan ook erg blij dat onze toerismecollega’s in het deelstatendistrict Rotenburg (Wümme) een “Nordpfad” aan hem hebben opgedragen rondom Haus Kreienhoop. Daar ga ik steeds weer graag wandelen en combineer het dan met een literatuurevenement op de oude hoeve.
Is de regio goed ingesteld op fietstoerisme? Zijn er veel fietsverhuurders? Is het bijv. mogelijk om slechts een deel van de route af te leggen en de fiets daar af te geven?
Tina Tönjes: langs de route zijn er veel fietsverhuurders en reparatiediensten. Sommigen daarvan bieden ook one-way-toeren aan. Laat u vooraf informeren en boek evt. direct een fiets. Verder zijn er overal trein- en busaansluitingen. Zo kun je de fietsroute ook gewoon in etappes doen en later terug naar huis reizen met de trein. Ook de alternatieve routes zorgen bijvoorbeeld voor een kortere weg of een interessante omweg. Het is dus de moeite waard om zich voorafgaand aan de fietstocht goed te laten informeren.
Status: Juni 2020